De gunning op basis van louter de laagste prijs heeft een belangrijk nadeel. Inschrijvers dienen vaak een offerte in beneden de kostprijs en trachten nadien door allerlei verrekeningen dit tekort goed te maken. Hiervoor wordt er verwezen naar fouten in het bestek, afwijkende werfcondities, slecht weer, gebrekkige coördinatie … Elke aanbesteder kent deze discussies. Een debat hierover dringt zich dan ook op.

Het doel van het wetsvoorstel bestaat er in dat een overheidsopdracht niet aan de inschrijver wordt gegund met de laagste prijs, maar wel  aan de inschrijver met de beste offerte. Met dit wetsvoorstel wordt de plicht ingevoerd voor aanbesteders om rekening te houden met kosteneffectiviteit. Dit omvat o.m. de levensduur van het voorwerp en de mogelijkheden deze levensduur te herstellen. Een tweede element waar de overheid verplicht rekening mee zou moeten houden, betreft de prijs-kwaliteitsverhouding. Dit gebeurt dan door sociale, ethische en milieuclausules op te nemen in de overheidsopdracht. Bijkomend zouden schadelijke praktijken zoals sociale dumping, klimaatverandering en de achteruitgang van de mensenrechter efficiënter bestreden kunnen worden.

Dit wetsvoorstel gaat te ver in de richting van een beoordeling op basis van prijs/kwaliteit in de plaats van louter op prijs. Het accent ligt teveel op ethische en milieudoelstellingen.  Het wetsvoorstel werd  trouwens ingediend door parlementsleden van de PS die vermoedelijk in de toekomst in de oppositie zal belanden. De kans dat dit wetsvoorstel ook daadwerkelijk wet wordt, is dan ook klein. Het brengt echter wel terecht de discussie op gang om af te stappen van de praktijk van klassieke aanbestedingen louter op basis van prijs met alle discussies nadien.

In afwachting van een wettelijke ingreep om de klassieke techniek van een te lage prijs met veel geschillen nadien in te tomen, zijn er toch reeds een aantal initiatieven mogelijk voor aanbesteders om dit risico te verkleinen door aangepaste besteksbepalingen op te nemen. Een eerste oplossing bestaat er in om inschrijvers te dwingen om besteksbepalingen grondig te onderzoeken door onder meer verplicht deel te nemen aan een voorafgaandelijke toelichtingsvergadering én een bezoek ter plaatse. Er zijn rechtbanken die aanvaarden dat er een grotere verantwoordelijkheid komt te liggen bij de inschrijvers indien het bestek hen uitdrukkelijk opdraagt de besteksbepalingen én de werfsituatie op voorhand grondig te analyseren. Een andere techniek bestaat er in om de inschrijvers te vragen in een aparte nota verbetervoorstellen op de plannen en de meetstaten te formuleren én deze nota mee in een afzonderlijk gunningscriterium te beoordelen. Op die manier kan er voor de start der werken een bouwteam-formule ontstaan waarbij de inschrijver eventuele onduidelijkheden en moeilijkheden moet melden. Deze kunnen dan opgelost worden voorafgaandelijk aan de start der werken.

Laat ons hopen dat de dicsussie over de laagste prijs niet stil valt.