Gerechtsgebouw te Antwerpen

NAAM VAN HET PROJECT + LIGGING    

Gerechtsgebouw Antwerpen ( het Vlinderpaleis)
Bolivarplaats 20
2000 Antwerpen

FUNCTIE 

In dit gebouw zetelt
•    de rechtbank van eerste aanleg
•    het parket van de Procureur des Konings
•    de arbeidsrechtbank
•    het arbeidsauditoraat
•    de rechtbank van koophandel
•    de politierechtbank
•    de vredegerechten
•    de balie

BOUWHEER    N.V. Justinvest Antwerpen (Interbuild-KBC-Dexia)

ARCHITECT    Richard Rogers

AANNEMER    grondwerken en ruwbouw: MBG, staalstructuur en dakdichtingen: Iemants, staalstructuur en dakdichtingen: ME construct, Gevelsluitingen en glazen daken: Josef Garnter & Co, Gevelsluitingen en glazen daken: Belgo Metal, Gevelsluitingen en glazen daken: Groven +, bijzondere afwerkingen: Algemene aannemingen Van Laere , hvac: THV Der Kempen, Elektriciteit -sterkstroom: Electro Entreprise, Elektriciteit -sterkstroom: VMA, harde en verhoogde vloeren: MBG, staalstructuur en dakdichtingen: CFE

STUDIEBUREAU    VK Engineering, Over Arup & Partners

BOUWBUDGET    182000000 €, excl. BTW – Investeringskost: ca.280 miljoen €

ONTWERP- EN BOUWPERIODE    Duur der werken: april 2001 – oktober 2005

BESCHRIJVING  

De verspreide ligging van de gerechtelijke diensten over 14 locaties en het pertinente plaatsgebrek brachten een goede rechtsbedeling in het gedrang. Een centralisatie van alle gerechtelijke diensten was dus functioneel en noodzakelijk. Uit de analyse van de verschillende potentiële sites ontsproot het idee om de architecturale identiteit van weleer aan de Antwerpse leien ten zuiden van de Stad, terug te geven. Het Vlinderpaleis is gebouwd op een site met een geladen geschiedenis: de plek ten zuiden van de historische stad waar de voormalige stadswallen en de Schelde elkaar ontmoetten. Hier bouwden de Spanjaarden hun citadel en verrees in de negentiende eeuw een pompeus stationsgebouw als symmetrisch eindpunt van de langste rechte boulevard van de stad: de Amerikalei. Sinds een paar decennia vormt deze sleutellocatie de overgang tussen de Antwerpse binnenstad en een complex spaghettiknooppunt van wegen met ontwikkelingspotentieel.

De Regie der Gebouwen organiseerde in 1998 een internationale architectuurwedstrijd. De architectuurwedstrijd bestond uit twee fasen. De eerste fase werd afgesloten met de proclamatie van de laureaten op 5 oktober 1998. Deze drie studieteams werden meteen gelijktijdig uitgenodigd voor deelname aan de tweede fase, het uitwerken van een voorontwerp. De jury evalueerde en klasseerde de voorontwerpen op basis van de evaluatiecriteria vermeld in het wedstrijdreglement. Tijdens de proclamatie op 23 april 1999, werd de naam van het winnend team bekend gemaakt: de T.V. Richard Rogers Partnership / VKStudio / Ove Arup & Partners.

Het gebouw bestaat uit zes vleugels rond een centrale publieke zone, de Salle des Pas Perdus (SPP). Een monumentale trap leidt vanaf de Bolivarplaats naar de imposante en lichtruime centrale publiekzone. Via deze zone krijgt men toegang tot de zes kantoorvleugels die met elkaar verbonden zijn door galerijen. De meest publieksgerichte functies grenzen aan de Salle des Pas Perdus; de meer beveiligde, voor publiek ontoegankelijke zones liggen dieper in de kantoorvleugels.

Het gebouw telt één ondergrondse en vijf bovengrondse verdiepingen. Het hoogste niveau bevindt zich op 15,75 meter hoogte. De piek van een groot schaaldak reikt tot 41 meter hoogte. De langste gang loopt over de volledige breedte aan de ca. 300 meter lange voorgevel van het gebouw. De zittingszalen onder de schaaldaken zijn bereikbaar vanuit de centrale Salle des Pas Perdus. Er zijn 26 kleine en 6 grote zittingszalen, duidelijk herkenbaar aan de 26 lage en 6 hoge schaaldaken. De kantoren bevinden zich over drie verdiepingen in de zes kantoorvleugels. De binnentuinen zijn oases van rust en groen. Ze vormen de longen of groene ademruimtes en waaien uit naar het park en de wijk Nieuw-Zuid.

De 32 schaaldaken werden één voor één op het gerechtsgebouw gemonteerd. De zes grote schaaldaken overkoepelen de centrale Salle des Pas Perdus en de zes grote zittingzalen. De piek van een groot schaaldak reikt tot 41 meter hoogte. Elk schaaldak bestaat uit vier delen, twee kleine en twee grotere. In het voormalige scheepswerfatelier Cockerill te Hoboken werden de schaaldaken samengesteld. De houten binnenbekleding is zichtbaar in de zittingzalen. Alle schaaldaken zijn voorzien van een inox roestvrijstalen bekleding. De steeds wisselende intensiteit van het daglicht zorgt voor een bijzonder kleurenspel door de breking van het licht op het inox. De schaaldaken werden via de Schelde naar de Ledeganckkaai getransporteerd.

Na de ondertekening van het studiecontract, schreef de Regie der Gebouwen een algemene offerteaanvraag voor het afsluiten van een promotieovereenkomst. Op 21 september 2000 sloot de Regie der Gebouwen een promotieovereenkomst af met de n.v. Justinvest Antwerpen, een tijdelijke vereniging tussen Interbuild, KBC en Dexia. De promotor staat in voor zowel de alternatieve financiering, het projectbeheer als de projectcoördinatie tijdens de uitvoering van de bouwwerken. De bouwgrond, eigendom van de Belgische staat, werd via een erfpachtovereenkomst ter beschikking gesteld van de bouwpromotor. Nadien werd een sale and lease back overeenkomst over 36 jaar afgesloten met Cofinimmo.

MEER INFORMATIE    https://www.vai.be/gebouwen/gerechtsgebouw-antwerpen

https://www.regiedergebouwen.be/nl/projects/justitiepaleis-1